De Beeldenstorm

Steenvoorde, 10 augustus 1566. Banneling Sebastiaan Matte is terug in de Vlaamse Westhoek, broeinest van maatschappelijke onrust en het jonge calvinisme. Matte preekt fel tegen de rooms-katholieke kerk en overheden. Na afloop dringen toehoorders het plaatselijke Sint-Laurentiusklooster binnen en slaan alle religieuze beelden kapot. De vlam slaat in de pan: de Beeldenstorm raast door de Zuidelijke en de Noordelijke Nederlanden.

De Beeldenstorm - één van de vensters in de historische canon van Nederland - markeert het begin van de Opstand tegen Spanje, uitgevochten in de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Aanleiding en kader waren religieus, reactie op de meedogenloze kettervervolgingen. Er speelden ook andere motieven: economische nood en politieke frustratie. Op enkele maanden Beeldenstorm volgden zes jaar schrikbewind onder de hertog van Alva (1567-1573).

Maar '1566' kwam niet uit de lucht vallen. In de Nederlanden waren al eerder vernielingen aangericht. Het door Nederlanders gedomineerde, doperse Münster nam in 1534/35 kerken, kloosters en andere gebouwen grondig onder handen. Al in 1522 vond een eerste beeldenstorm plaats in 'Lutherstad' Wittenberg.

De Beeldenstorm presenteert het verhaal van 1566 in de veelkleurige context van de Reformatiegeschiedenis. De 'eigenlijke' Beeldenstorm wordt gevolgd door alle gewesten. Met aandacht voor achtergronden en grote lijn, plaatselijke gebeurtenissen en een stoet bekende en onbekende actoren.