De druk van de beleving

Onder een ervaring verstaan wij vandaag een beleving. Wat wij beleving noemen komt overeen met de principes van het `en plein air` en de `sensation vitale` van het Franse impressionisme. Zoals de levensfilosofische bezinning breekt met de uitgangspunten van het metafysische denken, zo voltrekt het impressionisme de overgang van de traditionele naar de moderne beeldende kunst.

Sociologen spreken tegenwoordig van de belevenismaatschappij. Maar wat houdt die in? Wat is een beleving? Hoe heeft dit element zich in de vorige eeuw in kunst en filosofie gemanifesteerd? Het grote belang van deze vraag kon er weleens in bestaan dat binnen een korte tijdsspanne in het werk van enkele kunstenaars en filosofen iets beslissends is gebeurd, wat zich ook bij ons over een langere termijn innerlijk en maatschappelijk voltrekt. de beleving blijkt hier een element van ondergang te zijn geweest.

`De druk van de beleving` traceert deze ondergang aan de hand van de filosofische projecten van Friedrich Nietzsche en Wilhelm Dilthey en de schilderkunst van Claude Monet - het sterven van het landschap in diens werk. De beleving blijkt dubbelzinnig. Naast een nieuwe vrijheid ontplooit zich een druk die Nietzsche al tot een wil tot macht herleidt - beleving is pressie. Ten slotte worden Martin Heidegger en Walter Benjamin geraadpleegd, die beiden een onlosmakelijk verband zien tussen de houding van de beleving en de expansie van de moderne techniek.