De eenzaamheid van de psychose

Enkele uren in een donkere geluiddichte kamer zijn voldoende om bij volstrekt normale proefpersonen hallucinaties op te wekken. Het compleet buitengesloten zijn van de wereld blijkt echter ook aantrekkelijke kanten te hebben: sommige proefpersonen krijgen heldere gedachten en worden er rustig van.

Is dat de reden waarom mensen die vatbaar zijn voor psychose geregeld de eenzaamheid opzoeken? Is het alternatief - opkomen voor wat je wilt en rekening houden met anderen - in complexe situaties voor hen te moeilijk?

Leren opkomen voor jezelf en rekening houden met anderen, is een ontwikkelingstaak. De auteur ontdekte in haar gesprekken met bijna vijftig patiënten en hun familieleden dat deze ontwikkeling bij praktisch allemaal, om zeer uiteenlopende redenen, in gebreke was gebleven; de (latere) patiënten waren tijdens hun kleuter- en pubertijd helemaal los gegaan of juist te lief gebleven. Zij stelt dat acuut psychotische patiënten grenzen zoeken om zodoende hun heftige emoties en overweldigende ervaringen de baas te kunnen. En juist dan zijn gezinsleden die krachtig weerwerk bieden heel erg nodig. Zij pleit daarom voor een nauwe samenwerking tussen patiënt, familie en hulpverleners - iets wat in de geestelijke gezondheidszorg helaas nog geen gemeengoed is.

Margreet de Pater werkte meer dan 25 jaar met gezinnen van mensen met schizofrenie. Zij is een van ontwikkelaars van de Transmurale Gezinsbegeleiding - een methodiek waarbij het gezin vanaf het allereerste contact met de ggz bij de behandeling betrokken wordt.