Inleiding tot Hadithwetenschap

De Islam heeft twee basisbronnen, te weten de Koran en de soenna, de overgeleverde uitspraken en de handelingen van de Profeet Mohammed. De eerste basisbron van de Islam is de Koran, het heilige boek van de moslims. De tweede basisbron van de Islam, de soenna, bestaat uit totaal van elkaar verschillende tekstsoorten, hadiths; deze betreffen uitspraken, handelingen en stilzwijgende goedkeuringen door de Profeet Mohammed van handelingen van zijn metgezellen (sahaabies). De hadith verduidelijkt datgene wat in de Koran is geopenbaard; de hadith kan immers de Koran noch corrigeren, noch vervangen, doch wel verhelderen, aanvullen en concretiseren.

Voor belangrijke religieuze beslissingen kan de moslim zich in eerste instantie altijd wenden tot de Koran. Indien de Koran hem geen antwoord omtrent een bepaald onderwerp verschaft, wordt dat in de hadiths-soenna gezocht. Er zijn talloze hadiths, waarin de Profeet Mohammed optreedt als uitlegger, als exegeet van de Koranverzen; hij is de "eerste uitlegger (moefassir)" van de Koran.

De Koran is in vertaling bij veel mensen in Nederland bekend, maar hadiths zijn dat niet, omdat traditionele hadithliteratuur in Nederland vrijwel niet beschikbaar is. In het Nederlandse taalgebied is er bij mijn weten geen studie, waarin de hadithwetenschap als zodanig en de zelfstandige onderwerpen die tot die wetenschap behoren, worden behandeld. In deze situatie bestaat er een sterke behoefte aan een boek, dat de hoofdlijnen van de hadithwetenschap, zoals geschiedenis, methodologie, literatuur, vooral literaire kritiek en hadithbenadering van islamitische madzhabs en groeperingen zoals Sjiitisme, Moe'tazila en Ahmadiyya als uitgangspunten neemt.

Deze inleidende studie van de hadith-soenna biedt zowel moslims als niet-moslims een helder beeld van het denken van moslimgeleerden over hadiths en over de manier waarop moslims, zowel in de islamitische landen als in de Westerse wereld, hadithteksten behandelen. Acties, reacties, handelingen en karakters van de moslims worden in de praktijk veelal sterk gevormd door hadiths-soenna. Om die reden is het voor iedereen erg belangrijk om kennis te nemen van de achtergronden van de hadithwetschap, met de bedoeling gedragingen en acties van de moslims, vooral in de Westerse multiculturele context, correct en evenwichtig te kunnen analyseren.
Dr. Özcan Hidir is universitair docent aan de Islamitische Universiteit Rotterdam en Decaan van de Faculteit der Islamitische Wetenschappen