Oefening in christendom

Søren Aabye Kierkegaard (1813-1855) was theoloog en filosoof maar noemde zichzelf het liefst «anti-filosoof» en «een religieus schrijver». Dikwijls wordt hij gezien als de eerste existentialistische denker over het menselijk tekort. Het diep doorvoelde besef dat wij mensen onherroepelijk ons leven zullen verliezen en zullen verdwijnen alsof we nooit hebben bestaan, vormt de basis van al zijn werk. Hoewel hij zeer kritisch stond tegenover de christelijke kerk als institutie, was Kierkegaard een door en door religieus mens. Veel meer nog dan de filosofie hield het geloof zich in zijn ogen bezig met de diepste vragen, en die gaan onherroepelijk over de zin van het leven en de betekenis van de dood.

«Oefening in christendom» geldt allerwege als de beste manier om het denken van Søren Kierkegaard te leren kennen. Dit kristalheldere boek behoort tot zijn latere werken en werd aanvankelijk in drie delen gepubliceerd onder het pseudoniem «Anti-Climacus». Sterker dan in andere teksten richt Kier-kegaard zich op één onderwerp: het onderscheid tussen de reëel bestaande christenheid en het chris-tendom, ofwel het oprechte geloof in de mens Jezus Christus. De bestaande christenheid, belichaamt in de kerk, heeft allang, stelt Kierkegaard, de essentie van het christendom uit het oog verloren en verraden. De uitweg is om opnieuw eisen te stellen aan een ieder die zich christen wil noemen. In de visie van Kierkegaard kunnen mensen zo weer leren en ervaren wat het werkelijk betekent om waar-achtig christen te zijn.

«Oefening in christendom» is een meesterlijk geschreven ironisch-polemische vertoog om die eisen tot werkelijk christendom aan de lezer voor te leggen. Daartoe laat Kierkegaard bij wijze van literair ex-periment Christus wederkeren als tijdgenoot, en bestudeert hij de reacties van de mensen op deze zon-derlinge «uitnodiger» met zijn ongeremde pretenties tot goedheid. Dan blijkt dat de christelijke burgers, niet in de laatste plaats de dominees, wel bijzonder veel aanstoot nemen aan hun eigen verlosser!

«Steeds nieuwe generaties zullen genieten van Kierkegaards heldere en tegelijk diepgaande visie op het menselijke bestaan oog in oog met de eeuwigheid.» ? Le Monde

«Een triomf van pure menselijkheid ? dit boek is even wijs als waardevol. » ? New York Review of Books

«Zuiver en ontroerend; eenvoudigweg hartveroverend.» ? De Morgen