Theory of Mind gevoelens, gedachten en intenties. ToM-training voor kinderen met een auditieve beperking

De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen met een auditieve beperking is de laatste decennia meer onder de aandacht gekomen van professionals. Bij dove en slechthorende kinderen verloopt deze ontwikkeling vaak anders dan bij goedhorende kinderen. Dit heeft gevolgen voor de deelname aan sociale situaties en de aansluiting bij leeftijdsgenoten. De problemen die worden ervaren staan vaak in relatie met de ontwikkeling van een Theory of Mind (ToM). Kinderen met een auditieve beperking hebben meer moeite om zich te verplaatsen in het perspectief van de ander. Zij ontwikkelen de vaardigheid tot het inschatten van gevoelens, gedachten en intenties van anderen in vertraagd tempo. Tekorten in het 'sociaal leren' lijken een belangrijk aspect in de verklaring hiervan.

Deze ToM-training is een lespakket voor kinderen met een auditieve beperking in de leeftijdscategorie van de groepen 6, 7 en 8 in het basisonderwijs. Professionals vinden in dit boek een overzichtelijk programma met praktische en enthousiasmerende activiteiten. Deze sluiten goed aan bij de belevingswereld van ouder en kind. De training bevat een kinderprogramma met parallel hieraan een ouderprogramma. Dit maakt een transfer naar de dagelijkse situatie mogelijk en biedt kansen voor gerichte oefening en ondersteuning door ouders. De training stimuleert belangrijke vaardigheden en is daarom geschikt om zowel preventief in te zetten als ter ondersteuning van kinderen die in het dagelijks leven problemen ondervinden in de aansluiting bij hun sociale leefwereld. De ToM-training maakt kinderen met een auditieve beperking vaardiger in het inschatten van gevoelens, gedachten en intenties van zichzelf en anderen.

Hierdoor leren ze beter af te stemmen op het gedrag van anderen en kunnen ze sociale situaties beter inschatten. De ToM-training voor kinderen met een auditieve beperking 'Theory of Mind - gevoelens, gedachten en intenties' vult een hiaat in het huidige begeleidingsaanbod en kan door het specifieke karakter ervan, bijdragen aan het vergroten van het sociaal welbevinden van dove en slechthorende kinderen.
Anke van der Meijde is als GZ-psycholoog werkzaam bij Pento Audiologisch Centrum en Vroegbehandeling. Evelie Wesselink is als logopedist - gezinsbegeleider werkzaam bij Pento Vroegbehandeling.
Om de deelnemers optimaal te laten profiteren van deze training, bevelen de auteurs aan om de gelijknamige train-de-trainer cursus te volgen. Voor informatie zie www.pento.nl