Vrij zicht op jodendom

Voor Europa geldt dat er eigenlijk altijd joden in ons deel van de wereld hebben geleefd en gewerkt. En ze hebben altijd belangrijk bijgedragen aan onze cultuur. Een nadere kennismaking met de joodse leer en het joodse leven laat het eigen en bijzondere karakter ervan uitkomen. Die kennismaking laat zien waarom diezelfde wereld door hen op bepaalde momenten als anders wordt ervaren.

In hun andere wereld leven de joden dikwijls volgens wetten en voorschriften die met zich meebrengen dat ze tot buitenbeentjes worden. Denk maar aan het eerbiedigen van de sabbat, het navolgen van spijswetten, het dragen van eigen, opvallende kleding.
Iets vergelijkbaars geldt vandaag de dag ook voor moslims die in groeiend aantal in diverse Europese landen verblijven. (Een apart deel in de reeks Vrij zicht op? besteedt aandacht aan hún bijzondere positie.)
Waar komen deze verschillen vandaan? Welke achtergrond in het denken over leven en wereld is er verantwoordelijk voor? Hoe kun je de kijk van de joodse mens op leven en wereld begrijpen, en daar wat van opsteken?

Albert Einstein, jood en voor altijd een van ?s werelds grootste natuurkundigen, beschreef zijn situatie eens als volgt: ?Als mijn relativiteitstheorie aanvaard wordt, dan beroemen de Duitsers zich op mij als een Duitser en Frankrijk zal verklaren, dat ik een wereldburger ben. Maar als mijn theorie afgewezen wordt, dan zal Frankrijk zeggen dat ik een Duitser ben en Duitsland zal mij uitmaken voor Jood.?

De serie katernen Vrij zicht op... is geschikt voor de tweede fase van Havo/VWO.

Inhoud

Hoofdstuk 1: Leer, leven en identiteit
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: De joodse identiteit
Paragraaf 3: Een andere weg
Paragraaf 4: Nederland
Paragraaf 5: Besnijdenis of b?riet mila
Paragraaf 6: Gebedsriemen of tefillien
Paragraaf 7: Spijswetten of kasjroet
Paragraaf 8: Kleding


Hoofdstuk 2: Een blik op de geschiedenis
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: De wortels
Paragraaf 3: De hand van God
Paragraaf 4: Mozes
Paragraaf 5: De tweede tempel
Paragraaf 6: De diaspora
Paragraaf 7: De islam
Paragraaf 8: De Spaanse inquisitie en Europa
Paragraaf 9: De Verlichting
Paragraaf 10: De negentiende eeuw
Paragraaf 11: Het tweede millennium uit
Paragraaf 12: Het ergste
Paragraaf 13: De joodse staat

Hoofdstuk 3: De geschriften
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: Een overeenkomst
Paragraaf 3: De Bijbel
Paragraaf 4: De Thora
Paragraaf 5: De Talmoed
Paragraaf 6: De responsa-literatuur
Paragraaf 7: Mystiek
Paragraaf 8: De Talmoed nú

Hoofdstuk 4: Stromingen
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: Farizeeën, Sadduceeën, Essenen
Paragraaf 3: Orthodox en liberaal
Paragraaf 4: Geschilpunten

Hoofdstuk 5: De joodse wereldbeschouwing
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: De decaloog
Paragraaf 3: Toelichting
Paragraaf 4: De geboden
Paragraaf 5: Decaloog en ethiek
Paragraaf 6: De dagelijkse praktijk in leven en wereld
Paragraaf 7: Een uitverkoren volk

Hoofdstuk 6: Feesten en gebruiken
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: Het sabbatgebod
Paragraaf 3: De sabbat
Paragraaf 4: Pasen of Pesach
Paragraaf 5: Enkele andere feestdagen
Paragraaf 6: Bar mitswa

Hoofdstuk 7: Tempel en synagoge
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: De Tempel
Paragraaf 3: De synagoge

Hoofdstuk 8: Wetenschap, cultuur en levensbeschouwing
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: Cultuur
Paragraaf 3: Wetenschap
Paragraaf 4: Levensbeschouwing

Hoofdstuk 9: Moeder aller conflicten
Paragraaf 1: Inleiding
Paragraaf 2: De Balfour-declaration
Paragraaf 3: Tehuis of staat
Paragraaf 4: Twee onafhankelijke staten
Paragraaf 5: Intifada
Paragraaf 6: Amerika
Paragraaf 7: Kind van de rekening
Paragraaf 8: Politiek en dialoog
Paragraaf 9: Ni