Hans van Houwelingen: Undone

Beeldend kunstenaar Hans van Houwelingen staat bekend om zijn provocerende ontwerpen en kritisch perspectief op het hedendaags monument. Undone presenteert drie recente voorstellen van de kunstenaar, en vormt een tweeluik met de solotentoonstelling 'Until it stops resembling itself' van Hans van Houwelingen bij Stroom Den Haag.

Voor dit project heeft Van Houwelingen de standbeelden van vermaard filosoof Spinoza en de grondlegger van de moderne democratie Thorbecke, respectievelijk uit Den Haag en Amsterdam, letterlijk van hun sokkel laten stappen om bij Stroom tot een uitwisseling te komen. Onder het toeziend oog van de liberale denkers en op loopafstand van het centrum van de Nederlandse politiek, zet Van Houwelingen andermaal het denken over kunst in relatie tot openbare ruimte en tot de machtsstructuren die haar beïnvloeden op scherp.

Allerlei vooronderstellingen en strategieën die bepalend zijn in het denken en conceptualiseren van monumenten worden in de werken en teksten van Hans van Houwelingen onder de loep genomen. Hij ontrafelt de hypocrisie, de drogredenen en de politieke sturing van de hedendaagse herdenkingspraktijk - de inflatie en verborgen agenda's van in de openbare ruimte opgerichte gedenktekens.

Van Houwelingens recente voorstel voor een 'Gastarbeidermonument' in Rotterdam focust op de politieke motieven en consequenties van een monument dat de maatschappelijke betekenis van gastarbeiders na de Tweede Wereldoorlog herdenkt. Hij stelde voor om de in zeer slechte staat verkerende 'Bijenkorf Constructie' van Naum Gabo aan de Coolsingel te laten restaureren door experts die geworven worden onder de nazaten van eerste-generatie gastarbeiders. 
Doel hiervan was een herijking van 'politiek bezit'; het perfect opgeknapte beeld zou hierna worden uitgeroepen tot Nationaal Gastarbeidermonument. De monumentale status van het beeld verplaatst zich van een geschiedenis van oorlog en wederopbouw naar een andere geschiedenis die begint met immigratie en naoorlogse culturele en maatschappelijke veranderingen en uiteindelijk leidt tot globalisering en de actuele dilemma's van het multiculturalisme.

Naast het 'Gastarbeidermonument' staat ook het werk 'Sluipweg' (gerealiseerd bij Kunstfort bij Vijfhuizen) en het voorstel 'Gedane zaken nemen keer' voor een Thorbeckemonument voor Den Haag centraal. Hierbij reist het standbeeld van Thorbecke van Amsterdam naar Den Haag voor een uitwisseling met het Haagse standbeeld van Spinoza. Bij Stroom Den Haag zijn de beelden nu samen te zien tot eind van dit jaar. Bij hoge uitzondering hebben beide gemeenten ermee ingestemd dat de monumenten, die voor de identiteit van de twee steden zo'n cruciale rol spelen, hun vaste locatie in de publieke ruimte verlaten.

Een overeenkomst tussen de drie recente projecten van Hans van Houwelingen is een monumentale praktijk waarin de kunstenaar aangeeft dat er geen nieuwe monumenten hoeven worden opgericht, maar dat er op een andere manier naar bestaande beelden en gedenktekens gekeken kan worden. Door ze los te maken van de gewoonte waarmee ze het verleden representeren of juist toedekken, en te herschikken in een nieuw stedelijk programma en in een nieuwe kritische configuratie: als een steeds veranderend beeld van onszelf.

Met tekstbijdragen van: Hans van Houwelingen, Mihnea Mircan (curator en artistiek directeur van Extra City-Kunsthal Antwerpen), Arno van Roosmalen (directeur Stroom Den Haag), John Heymans (filosoof, faculteitsmedewerker/ lecturer Theory aan ArtEZ Fine Arts Master Degree Programme), Jonas Staal (kunstenaar), Mark Jarzombek (professor of the History and Theory of Architecture / Associate Dean van MIT's School of Architecture and Planning), David Riff (kunstcriticus en schrijver), Jonathan Lahey Dronsfie